800 jaar Halle in een notendop
In 1225 kreeg Halle officieel de titel van stad. Wat ooit begon als een klein dorpje aan de oevers van de Zenne groeide uit tot een belangrijke en versterkte stad.
De keure van 1225: het begin van de stad
Eeuwen geleden was het grondgebied van Halle eigendom van de heilige Waltrudis. Zij schonk het aan de abdij van Bergen, waardoor Halle onderdeel werd van het graafschap Henegouwen. Dankzij de strategische ligging, op een knooppunt van belangrijke wegen vlak bij de grens met het hertogdom Brabant, won Halle aan belang. In 1225 kreeg Halle officieel stadsrechten van gravin Johanna van Constantinopel. Ze schreef de eerste stadskeure in het Latijn, vanuit haar kasteel in Kester. Dit document, ongeveer een halve A4 groot, werd twee eeuwen later vertaald in het laat-Middelnederlands.
De belegeringen van Halle: een stad die standhield
Halle werd meerdere keren belegerd, maar de stad hield stand. In 1488-1489 weerstond Halle drie aanvallen van opstandelingen uit Brussel, omdat het trouw bleef aan keizer Maximiliaan I van Oostenrijk. Honderd jaar later probeerde de protestantse Olivier van den Tempel de katholieke stad in te nemen en de kerkschatten te plunderen. Zijn troepen kwamen echter bedrogen uit: hun ladders waren te kort om de stadsmuren te beklimmen. Op het einde van de 17de eeuw werden de stadswallen en een groot deel van de stadskern definitief vernield door de troepen van de Franse koning Lodewijk XIV.
De schenking van een miraculeus Mariabeeld
In 1267 schonk Aleidis van Holland, de vrouw van graaf Jan van Avennes van Henegouwen, een bijzonder Mariabeeld aan de stad. Dit beeld zorgde voor een enorme toename van de bedevaart naar Halle. De Sint-Martinuskerk werd uitgebreid en de bloeiende bedevaart leverde de Hallenaren de bijnaam "Vaantjesboeren" op, omdat ze religieuze vlagjes en souvenirs verkochten aan de pelgrims. In 1874 werd het Mariabeeld gekroond door de paus, als erkenning van het belang van Halle als bedevaartsoord. Het beeld staat bekend als de Zwarte Madonna met de kanonballen, omdat het volgens de legende vijandelijke kanonballen opving in haar mantel tijdens de belegeringen.
Het middeleeuwse Halle vandaag
Hoewel de stad evolueerde, blijven er heel wat middeleeuwse elementen bewaard. De huidige basiliek, het historische stadhuis en het Oud-Jezuïetencollege zijn stenen getuigen van het oudste stadsverleden. Rond 1400 werd de Leide, een zijarm van de Zenne, met de hand gegraven om overstromingen te vermijden. De Zenne stroomde tot de jaren 60 nog door het centrum van Halle. Vandaag herinneren straatnamen als Vestingstraat, Arkenvest, Molenborre, Maandagmarkt, Vissestraatje, Stroppen, Brusselpoort en Bospoort aan het middeleeuwse verleden van de stad.